cudARTeńka: listopada 2021

Mimo późnego listopada pogoda na wyprawę była wspaniała. Zielone pola i łąki oraz błękitne niebo z obłokami sprawiały wrażenie wiosny.

Jazda wąskimi szosami pogranicza warmińsko-mazurskiego należy do wielkich przyjemności. Mijane jeziora, wzgórza, krzyżackie zamki, strzeliste wieże kościelne wywołują nieustający zachwyt.

A jak do tego dodać magię miejsc z wielowiekową historią, tworzy się aura, którą trudno doświadczyć w innych regionach Polski.

Zamek zbudowano na „surowym korzeniu” około 1377 roku, na co wskazuje badanie dendrochronologiczne. Po roku 1377 wzniesiono mury głównego domu zamkowego o wymiarach 25 x 12 metrów z drewnianymi schodami od strony południowej i wykuszem ustępowym od zachodu. Wnętrze podzielono na 5 poziomów użytkowych, a całość przykryto dwuspadowym dachem ze schodkowymi szczytami od wschodu i zachodu. W okresie późniejszym zbudowano obwód murów z otwartymi od wewnątrz basztami. Ostatnim etapem była budowa murowanej klatki schodowej przy elewacji południowej. W roku 1402 większość prac budowlanych przypuszczalnie była zakończona. [źródło]

Zamek zamieniono na kościół w 1513 roku. Z czasem wokół kościoła założono cmentarz. Wiodła do niego furta z zachowaną częściowo do dzisiaj inskrypcją w języku niemieckim z fragmenetem pierwszego listu św. Pawła do Tesaloniczan. [źródło]

Nie chcemy, bracia, waszego trwania w niewiedzy co do tych, którzy umierają, abyście się nie smucili jak wszyscy ci, którzy nie mają nadziei.

Po sekularyzacji państwa zakonnego w Prusach zamek przestał mieć jakiekolwiek znaczenie militarne. Zbiegło się to ze zniszczeniem istniejącego we wsi od czasów krzyżackich kościoła parafialnego. Pomiędzy rokiem 1525 a 1583 zamek zaczął pełnić funkcję kościoła ewangelickiego. Zlikwidowano w tedy podziały wnętrza na pierwszej kondygnacji i w przyziemiu, wykuto nowe otwory okienne i wykonano portal od strony zachodniej. Zbudowano zakrystię od strony wschodniej i wykonano nową bramę na dziedziniec/cmentarz w kurtynie wschodniej. W latach 1726 – 1730 zbudowano wieżę zachodnią (dzwonnicę). [źródło]

W latach 1726-1730 do istniejącej bryły kościoła a dokładniej o jego zachodniej ściany dobudowano masywną wieżę, a niedługo potem do wschodniej ściany - zakrystię, a do południowej - kruchtę. Jeszcze w 1884 roku dokonano kolejnej przebudowy. Przez pewien czas mieścił się tu kościół ewangelicki, obecnie - katolicki. [źródło]

Z Bezławkami związana jest legenda o świętym Graalu.

Święty Graal, był przez pewien czas ukryty w kościele w Bezławkach (dawnym zamku). Graal (inaczej święty Graal, Sangreal) to legendarny kielich (lub misa). Józef z Arymatei miał zebrać do Graala krew z przebitego boku Chrystusa spływającą po lancy włóczni. Św. Graal był poszukiwany przez rycerzy króla Artura, w szczególności przez Lancelota, Parsifala z Walii i Galahada.

Historia obecności Graala w Polsce zaczyna się w Anglii, skąd święty Graal miał trafić na Litwę. Po bitwie pod Hastings dzieci króla Harolda Godwinsona musiały uciec z Anglii. Udały się przez Litwę i Kijów do Bizancjum. Dwóch synów króla Harolda pozostało na Litwie.

Świdrygiełło - młodszy brat Jagiełły (pochodzącego wg podań od starszego syna Harolda) podarował obraz oraz kielich dla kościoła w Bezławkach.

W czasie ostatniej wojny polsko-krzyżackiej, gdy latem 1520 oddziały tatarskie nadeszły pod Bezławki, kielich miał zostać zamurowany w ścianie kościoła. Święty Graal po raz kolejny zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach; w miejscu jego ukrycia pozostał tylko wybity otwór w ściane, wysoko w miejscu zamurowanego okna. [źródło]

Wspominając powyższą legendę, warto przejść się po cmentarzu, malowniczo rozłożonym na zamkowym wzgórzu.

Cmentarz założono w XVI wieku podczas przebudowy straźnicy krzyżackiej na kościół. Początkowo obejmował tylko teren dawnego dziedzińca wewnątrz murów obwodowych zamku. Powiększenia cmentarza dokonano w drugiej połowie XIX wieku, prawdopodobnie w latach 1883-1884. Od roku 2017 lokalne stowarzyszenia porządkują i oczyszczają teren cmentarza. Odnawiane i ponownie ustawiane są zachowane nagrobki. Odzyskano również fragmenty oryginalnego metalowego płotu okalającego kiedyś zewnętrzną część nekropolii. [źródło]