Perła Podlasia

Szczególnie cennym przykładem drewnianej architektury sakralnej południowego Podlasia jest cerkiew unicka z przełomu XVII/XVIII wieku w Ortelu Królewskim Drugim. Obecnie jest to kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej.

Cerkiew w Ortelu, z 1706 r., jest jedną z najstarszych drewnianych świątyń Podlasia. Największą ozdobą tej dawnej unickiej świątyni jest smukła wieża nad wejściem. Dolną część wieży okalają dwa piętrzące się nad sobą dachy. Górną część, z odkrytą galerią mieszczącą dzwony, wieńczy namiotowy dach zakończony smukłą kopułką cebulastą. Taka sama kopułka zdobi dach nad nawą. Dodatkową dekoracją są ozdobnie wycięte zakończenia dachów i niemal koronkowa dekoracja górnej części wieży. Uroku budowli dodaje również gontowe poszycie dachów. Gruntownie odnowiony w ostatnich latach uroczy kościółek, wyglądem trochę przypomina znaną z Karpacza świątynię Wang. Wyraźnie różni się od innych byłych i obecnych podlaskich cerkwi, które zazwyczaj cechuje prosta architektura. [źródło]

Dawna cerkiew unicka, obecnie kościół Matki Boskiej Różańcowej. Świątynia zbudowana została staraniem ks. Teodora Bieleckiego w 1706 r. w miejscu cerkwi z 1660 r. jako cerkiew unicka pw. św. Dawida i Romana. Nad drzwiami świątyni do dziś zachował się cerkiewnosłowiański napis „Za staraniem prezbitera tej cerkwi Teodora Bieleckiego przez cieślę Nazara”. Nie zachowała się dokładna data erekcji parafii unickiej. Dokumenty podają, że parafia i świątynia istniały już w 1660 r. Wykaz alfabetyczny świątyń i kaplic unickich w Królestwie Polskim zachowany w rękopisie w bibliotece w Siedlcach podaje następujący opis świątyni w Ortelu: „Kościół orientowany na wschód, drewniany, konstrukcji zrębowej, z bali modrzewiowych i związanych „na jaskółczy ogon”, oszalowany, dach czterospadowy z szerokimi okapami, z wysoką sygnaturką na środku, kryty gontem. Nawa na planie kwadratu otwarta na prezbiterium szerokim łukiem. Nad kruchtą wieża, w dolnej części z szerokim daszkiem okapowym wspartym na słupach, w górnej części ażurowa, zdobiona grzebieniami zwieńczona czterospadowym daszkiem, nad którym góruje cebulasta kopuła.” Wnętrze zdobią barokowe ołtarze i drewniany krucyfiks z XVIII/XIX w. W 1875 świątynia przymusowo została przemianowana na prawosławną. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę została zrewindykowana na rzecz katolików i wyświęcona jako kościół parafialny Matki Bożej Różańcowej. Od roku 1994 jest odnawiana – dach otrzymał gont, odnowiono też wnętrze. [źródło]

Drzwi wejściowe z babińca do nawy zdobi malowidło „Chrystus Emanuel”, a ich nadproże zawiera napisy w języku starocerkiewnym z informacją o budowniczym cerkwi, jej fundatorze i dacie budowy. We wnętrzu nawy znajduje się chór muzyczny wsparty na dwóch słupach i zabezpieczony „tralkową” balustradą wyciętą z desek. Prezbiterium otwiera się w stronę nawy arkadą łuku tęczowego z odsłoniętą w czasie ostatnich prac konserwatorskich starocerkiewną dekoracją malarską, która przestawia: „Ukrzyżowanie”, „Chrzest Chrystusa” oraz „Wniebowstąpienie”. Ołtarz główny i dwa boczne zawierają elementy o formach barokowych i rokokowych. [źródło]

 

Cmentarz przy kościele, dawniej unicki, następnie prawosławny, obecnie katolicki, został założony w XVIII w. Rozplanowany na rzucie prostokąta z aleją główną od kościoła i podziałem na trzy nierówne kwadraty. Teren ogrodzony murem z jedną bramą wejściową, obok kościoła dąb pomnikowy. [źródło]

We wsi kilka starych domów i drewniany młyn.

Piękne fotografie kościoła zamieszczone są na blogu Grażyny we wpisie Podlasie, dzień trzeci... Podlaquia. tercer dia. Serdecznie polecam.

Adnotacja:

• lokalizacja: Ortel Królewski Drugi, gmina Piszczac, powiat bialski, województwo lubelskie;
• odległość: 24 km;
• data wykonania fotografii: 12.06.2020 r.