Cerkiew w Borchowie

Jedną z miejscowości, odwiedzonych przeze mnie w ubiegłym roku przy okazji pobytu na Roztoczu, był Borchów.

We wsi dawna cerkiew greckokatolicka pw. Niepokolanego Poczęcia NMP wybudowana w 1781 r. Na przełomie XIX i XX w. podwyższono babiniec i umieszczono w nim chór śpiewaczy. W 1924 r. do babińca dostawiono ganek. Po II wojnie światowej, do końca lat 60. XX w. obiekt nie był użytkowany. Od 1971 r. pełni funkcję rzymskokatolickiej kaplicy filialnej parafii w Oleszycach. W latach 80. i 90. XX w. Świątynię gruntownie remontowano. Świątynia reprezentuje tradycyjny układ przestrzenny z późniejszymi modyfikacjami planu i bryły. [źródło]

Zespół sakralny – złożony z orientowanej cerkwi, dzwonnicy-bramy i niewielkiego cmentarza – usytuowany jest na skraju zabudowy wiejskiej, przy głównej drodze. Na cmentarzu przycerkiewnym zachowały się nagrobki kamienne z warsztatów bruśnieńskich (XIX–XX w.).

Budowla konstrukcji zrębowej, posadowiona na kamiennej podmurówce. Posiada plan trójdzielny. Nawa jest kwadratowa, szersza i wyższa od pozostałych pomieszczeń. Przylegające od wschodu sanktuarium z niewielką zakrystią od północy zostało zamknięte trójbocznie. Do babińca od zachodu dobudowany przedsionek. Nawa przykryta czteropolową kopułą zrębową z jednym załamaniem i latarnią. Druga, nisko osadzona kopuła zrębowa z jednym załamaniem występuje nad sanktuarium (ma ośmioboczny rzut, w obrębie którego od wewnątrz wydzielone są dwa pendentywy). Pierwotnie istniało również trzecie przekrycie kopułowe wieńczące babiniec. Po przebudowie tej części cerkwi kopuła zastąpiona została pozornym sklepieniem kolebkowym o łuku odcinkowym. Zewnątrz wokół cerkwi obiega wydatne zadaszenie, wsparte na rysiach. Zręby głównych pomieszczeń zwieńczone drewnianymi gzymsami o ozdobnych profilach. Nad kopułą nawy duża ośmioboczna latarnia, zwieńczona baniastym hełmem, makowicą i żelaznym krzyżem. Mniejsze makowice nasadzone są również na końce kalenic dachów nad bocznymi pomieszczeniami. [źródło]

Cerkiew w Borchowie powstała (...) kosztem miejscowego parocha ks. Daniela Czerlunczakiewicza, przy pomocy parafian. Staraniem parocha ks. Jakuba Czerlunczakiewicza, przy pomocy prowizorów cerkiewnych i wójta, cerkiew borchowska została kilkakrotnie odnowiona (przed 1838, 1845 r.). Prace przy cerkwi prowadzono sukcesywnie także w późniejszym czasie. W 1882 r. wnętrze pokryto polichromią wykonaną przez nieznanego bliżej malarza z rodziny Manastyrskich. Na przełomie XIX i XX w. podmurowano budowlę oraz podwyższono babiniec, umieszczając w jego wnętrzu chór śpiewaczy. W 1913 r. dachy pokryto blachą. Zapewne w tym samym czasie do sanktuarium przybudowano zakrystię. Bryłę świątyni wzbogacono również o przeszklony ganek, dostawiony w 1924 r. do babińca. W 1937 r. rozebrano towarzyszącą cerkwi drewnianą dzwonnicę, która już na początku XX w. była silnie zniszczona i wspierała się jedynie na rosnącym obok drzewie. W tym samym roku wzniesiono nową, murowaną dzwonnicę-bramę. [źródło]

Polecam ciekawe fotografie na stronie "Borchów cerkiew - 2018/10 Szlakiem Architektury Drewnianej" [klik].

Adnotacja:

• cerkiew greckokatolicka pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, dokładny opis [klik];
• lokalizacja: Borchów, gmina Oleszyce, powiat lubaczowski, województwo podkarpackie;
• cerkiew znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej - trasa nr VI (lubaczowska);
• data wykonania fotografii: 12.05.2020 r.