Wieczna pamięć oplątana bluszczem

Bluszcz (...) Jako symbol nieśmiertelności i duszy, która nie umiera, sadzony był od czasów starożytnych w miejscach pochówków i wciąż jest bardzo często obecny na cmentarzach, a nawet w obrębie samych grobów jako roślina ozdobna, cmentarna. Oplatający rośliny i rzeźby, symbolizuje trwałą, wieczną pamięć o zmarłych. [źródło]

Zapraszam na wędrówkę po niezwykłym Muzeum Sztuki Cmentarnej we Wrocławiu. Od wielu lat, podróżując po świecie, zwiedzam cmentarze, ale takiego miejsca w życiu nie widziałam. Byłam tam grudniu 2014 r. kilka godzin, zrobiłam blisko 400 fotografii. Gdyby nie to, że zmrok zapadł wcześnie, zostałabym na dłużej. Przy okazji bardzo serdecznie dziękuję M. za wprowadzenie mnie w tak niezwykły świat.

Stary Cmentarz Żydowski od 1991 roku udostępniany jest zwiedzającym jako Muzeum Sztuki Cmentarnej. To jedyna na terenie Wrocławia zachowana nekropolia z przełomu XIX i XX wieku. To również oryginalny i niepowtarzalny zespół rzeźby nagrobnej i małej architektury, harmonijnie współistniejącej z właściwie utrzymaną i starannie pielęgnowaną zielenią. Wygląd nagrobków i grobowców uległ z biegiem lat stopniowym przemianom – od tradycyjnych, gęsto stawianych macew, aż po odważne w formie i monumentalne, rodzinne pomniki nagrobne. W tych ostatnich widać wpływy architektury niemal wszystkich okresów: od starożytności przez średniowiecze i secesję, aż do modernizmu. Bogata jest także zastosowana symbolika, zarówno świecka, jak i religijna. [źródło]

Nekropolia przy ul. Ślężnej jest miejscem wyjątkowym, przyciągającym uwagę wszystkich zwiedzających przede wszystkim piękną architekturą, bogatą symboliką, niezwykłym zdobnictwem macew i budowli nagrobnych (niektóre wzorowane są na styl mauretański czy egispki), z których wiele aż promieniuje majestatem. Jako miejsce pochówku wielu osób, których czyny znalazły swe miejsce na kartach historii, jest miejscem ważnym dla historyków. Czas tu nie płynie, zatrzymuje się w chwili przekroczenia bramy, co sprawia, iż zwiedzający zupełnie zatraca się w pięknie architektury tej nekropolii. [źródło]

Nekropolia charakteryzuje się, podobnie jak inne duże cmentarze w Niemczech, różnorodnością nagrobków. Mieści się ich tu ponad sześć tysięcy, a wśród nich wyróżnić można: obeliski, kolumny, sarkofagi, pomniki, grobowce w formie portyków, arkad, baldachimów, portali, kaplic - mauzoleów. Różnorodność przejawia się również w stylach nagrobków. W zależności od panujących w XIX-wiecznej sztuce trendów, przeważają elementy starożytne, renesansowe, barokowe i klasycystyczne. Cmentarz podzielony jest alejami. Do ciekawostek należą ozdobne kolumienki, pnie drzew oraz urny, w większości stele nagrobne. Niektóre grobowce mają wyszukane formy neogotyckie, neobarokowe, spotkać można ciekawe secesyjne czy inspirowane architekturą arabską.

   

Cmentarz nie jest typowym, tradycyjnym cmentarzem żydowskim, bardziej przypomina ewangelickie nekropolie. Niewiele można tu znaleźć typowej zwierzęco-roślinnej symboliki żydowskiej, są za to znaki lóż masońskich, narzędzia rzemieślnicze. Ponadto każdy grobowiec posiada donicę na kwiaty, co jest raczej niespotykane, gdyż Żydzi nie przynoszą kwiatów na groby. W inskrypcjach nagrobnych powszechne są cytaty z literatury niemieckiej (zwłaszcza Goethego), a nawet wersety z Nowego Testamentu. Napisy najczęściej są w języku niemieckim, rzadziej w hebrajskim, czasem i w polskim.[źródło]

P.S. Wiem, duuużo fotografii, ale cmentarz zrobił na mnie tak wielkie wrażenie, że mniej zdjęć się nie dało umieścić:) A ten bluszcz rośnie tam jak "opętany":)