Pan Samochodzik i Pobikrowski Trakt

Będąc ostatnio na Podlasiu, miałam ogromną przyjemność podróżować lokalną drogą, przechodzącą przez urokliwy las, zwaną Pobikrowskim Traktem. Zdawałoby się, że jest to taki zwykły dukt, jakich wiele w całej Polsce.

Okazało się jednak, że to wcale nie jest dukt, ani nawet zwykła leśna droga, służąca do zwózki drewna. Pobikrowski Trakt jest fragmentem dawnego Wielkiego Traktu Pocztowego łączącego Warszawę z Wilnem i ma, liczącą około 300 lat, historię.

Wraz z postępującą kolonizacją powstawały nowe istotne ośrodki, które przejmowały ruch komunikacyjny, zaś inne traciły na znaczeniu. W wieku XVIII na niezwykle ważny ośrodek w regionie wyrósł Białystok (...) Powstanie tu magnackiej siedziby - „Wersalu Podlaskiego” jednego z najpotężniejszych panów w XVIII wieku – Jana Klemensa Branickiego, kasztelana krakowskiego i hetmana wielkiego spowodowało zmianę znaczenia dawnych dróg łączących dwie stolice – Warszawę i Wilno. Od tego czasu podróżowano między dwoma stolicami Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez Białystok, a nie przez podupadający wówczas Drohiczyn. Szlak ten na obszarze między Warszawą a Sokołowem nie uległ zmianie, natomiast tuż za Sokołowem rozwidlał się na dwa trakty – jeden starszy, tracący na znaczeniu, idący do Drohiczyna i drugi - odgrywający coraz większą rolę, skręcający na północny wschód. Wiódł on poprzez Jabłonnę, Granne (przeprawa przez Bug), Perlejewo, Pobikry, Brańsk, Bielsk, Białystok, Wasilków, Buksztel (dziś Czarna Białostocka), Sokółkę, Kuźnicę, Grodno, Rotnicę, Merecz, Orany i dochodził do Wilna. Zwany był w wieku XVIII wielkim traktem pocztowym i jak się wydaje było to najważniejsze i najchętniej używane połączenie między Warszawą a Wilnem obsługiwane przez instytucję poczty, co miało niebagatelne znaczenie. Rola komunikacyjna opisywanego traktu, jak i działającej tu poczty była olbrzymia, bowiem poczta służyła nie tylko do przewozu listów i przesyłek wartościowych, ale przed upowszechnieniem się komunikacji kolejowej jednym z jej głównych zadań był przewóz pasażerów. [źródło]

Mapę szlaku Warszawa - Wilno wraz z fotografiami co ciekawszych miejscowości można zobaczyć tu: Wielki Gościniec Litewski. Co prawda, takiej mapy nie miałam, ale przy pomocy odręcznego szkicu, wykonanego przez S., trafiłam do Pobikier:)

Podróżujący po Rzeczypospolitej Inflantczyk Fryderyk Schulz opisywał pocztę litewską w takich słowach: Po pocztach wszędzie są łóżka albo dobre posłanie ze słomy, w wielu znajdzie się napój i jadło, a nawet, jak na kraj ten, tanio. Nie zaszkodzi wszakże tu, jak i wszędzie, mieć z sobą mały zapas jadła i coś do wypicia. W Kiejdanach, Kownie, Kryksztanach, Grodnie, Białymstoku, Węgrowie, na kilku innych przystankach litewskiej drogi znajdzie się wszystko, czego się żąda. Równie dobrze wspominał swoją podróż po Rzeczypospolitej niemiecki uczony Georg Forster pisząc, że w urzędzie pocztowym w Pobikrach, gdzie się zatrzymał na spoczynek pokój na poczcie dość dobry, a nawet otrzymał tu zupę i kawał kury. Proponowano mu też dziewkę, choć był zmuszony spać w jednym pokoju ze swym służącym. [źródło: bardzo ciekawy artykuł pt. Poczta polska w oczach cudzoziemców]

Oczywiście po urzędzie pocztowym w Pobikrach nie ma śladu, ale można zwiedzić kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika.

Parafia w Pobikrach ma ponad 500-letnią historię, można się z nią zapoznać na stronie: Parafia świętego Stanisława Biskupa i Męczennika w Pobikrach.

Obecny kościół został wybudowany w latach 1857-60 kosztem Stefana Ciecierskiego według projektu warszawskiego architekta Ernesta Baumana. Neogotycki, orientowany, nietynkowany. 

W ogrodzeniu cmentarza kościelnego murowanym z nietynkowanej cegły znajdują się zabytkowe bramki: od strony zachodniej, w formie potrójnej ostrołukowej arkady i od strony północnej, stanowiąca przejście na teren przylegającego cmentarza, pełniąca pierwotnie funkcję kostnicy, zbudowana na planie kwadratu, nakryta krytym blachą dachem czterospadowym.[źródło]

Będąc w Pobikrach, nie można pominąć zespołu dworskiego z bardzo charakterystycznymi dwoma gankami. 

Dokładna historia dworu w Pobikrach wraz z fantastycznymi wiosennymi fotografiami znajduje się na stronie: Dwory i Pałace Pogranicza. Polecam również krótki opis dworu wraz z pięknym zdjęciem w jesiennym parku na stronie: Wielki Gościniec Litewski.

Zespół dworski – oficyna dworska z pierwszej połowy XIX wieku, zbudowana pierwotnie zapewne jako dwór Ciecierskich, następnie użytkowana jako oficyna. Inne obiekty podworskie w tej miejscowości to murowany spichlerz z przełomu XIX i XX wieku, murowana obora z 1904 roku, murowane: stajnia i wozownia z 1905 roku oraz kuźnia z lat 20. XX wieku. Do rejestru zabytków wpisane są także: park krajobrazowy z drugiej połowy XIX wieku oraz aleja dojazdowa prowadząca do wsi. [źródło]

Wartym obejrzenia jest również krzyż przydrożny z 1861 r.

W Pobikrach dostrzegłam również kilka starych, drewnianych domów i budynków.

O walorach turystycznych miejscowości i szlaków w okolicach Pobikier można poczytać na stronie: Wrota Podlasia.

Na koniec jeszcze chwilę poświęcę na opis samochodu, którym się przemieszczałam Pobikrowskim Traktem:) Jak widać na poniższych zdjęciach - jest czerwony:))) Niee, to nie jest moje wymarzone czerwone autko, ale i tak jestem z tym samochodem związana uczuciowo od lat... kilkunastu:))) 

Pamiętam naszą pierwszą "rodzinną" wyprawę "Czerwonym Kangurem" w Bieszczady, kiedy to jechaliśmy po drogach i bezdrożach, a nawet przez strumienie. Drogi, co prawda, wcale nie były lepsze od tych na fotografiach, ale jeszcze bardziej urokliwe:) Zamknięta dla ruchu kołowego droga nad Sanem, nieuczęszczana chyba od II wojny światowej:)) Się załatwiło z leśniczym możliwość przejazdu:))) Leśnik z leśnikiem zawsze się dogada, prawda, S.?

Równie miło wspominam przeprawę przez Puszczę Białowieską - zupełnie bez drogi i mapy, tu już naprawdę jechaliśmy duktami:)) I to w dodatku zimą. Na szczęście żadnego leśniczego, ani tym bardziej pracownika parku nie spotkaliśmy. Niestety, żaden żubr ani łoś nie wyszedł nam na drogę:)))

Ach - i moja jazda po łące:) "Czerwony Kangur" jest najbardziej terenowym  samochodem, jakim miałam przyjemność kiedykolwiek jeździć:).

S. (i tu adresat tej wypowiedzi doskonale wie, że "imię" występuje w postaci bardzo sympatycznego zdrobnienia oraz to, iż wypowiadając je (pisząc), promiennie się uśmiecham, jak tylko potrafię najładniej:) :) :), bardzo Ci dziękuję za użyczenie samochodu i możliwość przejechania się nim po Pobikrowskim Trakcie:) Że też nie bałeś się dać mi te kluczyki i posłać mnie do lasu:)))